Terug in de evolutie
Het lijkt alsof we in een tijdperk leven waarin geduld en verdraagzaamheid steeds zeldzamer worden. Een "verkeerde" opmerking, een ongelukkig gekozen woord of een grap die verkeerd valt: het is vaak genoeg om iemand in de aanval te zien schieten. Het korte lontje is niet langer een uitzondering, maar bijna de norm. In plaats dat de mens evolueert in een verstandig en nadenkend wezen, lijkt het er op dat de mens terug zakt in de evolutie en zich niet meer in de hand heeft.
Waar men vroeger misschien schouderophalend voorbij ging aan een onhandige opmerking, lijkt er nu steeds vaker een reflex van verontwaardiging, boosheid of zelfs agressie te ontstaan. Sociale media spelen hierin een niet te onderschatten rol. Het digitale podium geeft iedereen een stem, maar ook een vergrootglas. Een grap die ooit binnen een kleine kring bleef hangen, wordt nu door duizenden mensen gezien, beoordeeld en veroordeeld. Het publieke oordeel is vaak sneller en harder dan ooit tevoren.
Toch gaat het niet alleen om online gedrag. Ook in het dagelijks leven zien we hoe dun de huid van velen is geworden. In het verkeer, in de supermarkt, op het werk: kleine irritaties lopen uit op scheldpartijen of ruzies. Het lijkt alsof er steeds minder ruimte is voor nuance, relativering of simpelweg het respecteren van een verschil van mening.
Misschien komt dit door de druk van onze tijd. De snelheid van het leven, prestatiedruk, onzekerheid en polarisatie maken mensen gevoeliger en korter van stof. Maar dat mag geen excuus zijn om voortdurend de ander te veroordelen of aan te vallen.
We zouden er beter aan doen elkaar vaker het voordeel van de twijfel te geven. Niet elke opmerking is bedoeld als aanval, niet elke grap is kwaadaardig. Soms is het simpelweg een verschil in humor, in perspectief of in achtergrond. En soms is het ook gewoon een fout..., en fouten maken we allemaal.
Het korte lontje maakt de samenleving niet sterker, maar brozer. Het leidt tot meer afstand, wantrouwen en vijandigheid. Juist nu hebben we behoefte aan meer verdraagzaamheid, aan het vermogen om elkaar uit te laten spreken en om te erkennen dat we het niet altijd met elkaar eens hoeven te zijn.
Want uiteindelijk is een samenleving waarin iedereen elkaar constant de maat neemt geen gezonde samenleving. Het is tijd om onze lontjes weer wat langer te maken...., voor elkaar, en misschien ook voor onszelf.