Leeftijd is maar een getal en zegt helemaal niets over je werkelijke leeftijd
Door de eeuwen heen hebben mensen manieren gezocht om grip te krijgen op de ongrijpbare stroom van tijd. De zonnewijzer, de kalender, de klok, de stopwatch enzovoort. En ergens in dat rijtje past ook de leeftijd. Een systeem om bij te houden hoe lang iemand al op deze wereld rondloopt. Handig, praktisch, meetbaar. Maar ook: beperkend, misleidend en eigenlijk...., nogal kunstmatig.
Want wat betekent het écht om "32 jaar oud" te zijn? Of "65"? Volgens wie, op basis waarvan? Leeftijd zoals wij die kennen is slechts een afspraak. Een conventie. Iets wat mensen bedacht hebben om orde te scheppen. Maar net als bij andere menselijke verzinsels (denk aan geld, grenzen, of tijdzones) vergeten we soms dat het slechts een afspraak is, geen natuurwet.
In werkelijkheid verouderen mensen op radicaal verschillende manieren. Er zijn dertigers die mentaal, emotioneel en lichamelijk meer weg hebben van een bejaarde..., opgebrand, vastgeroest, moe van het leven. En er zijn tachtigers die nog vol vuur, nieuwsgierigheid en lenigheid door het leven springen. Leeftijd zegt daar niets over. Het is misschien een graadmeter van "hoe lang je er bent", maar totaal geen maat voor "hoe je er aan toe bent".
Sommige mensen leven in één jaar méér dan anderen in tien. Denk aan iemand die een kind krijgt, een geliefde verliest, een oorlog meemaakt of een burn-out doormaakt. Dat zijn geen “gewone jaren”; dat zijn levensversnellers. Je komt eruit als een ander mens. Je bent misschien 28 volgens je paspoort, maar je draagt een ziel van 40. Terwijl anderen jarenlang op dezelfde plek blijven..., fysiek, emotioneel, mentaal..., alsof de tijd hen overslaat.
Leeftijd wordt vaak gebruikt als excuus of als beperking. “Daar ben je nog te jong voor,” of: “Dat hoort niet meer op jouw leeftijd.” Maar wie bepaalt dat? Wanneer ben je “te oud” om te leren dansen, van partner te veranderen, een boek te schrijven of een carrièreswitch te maken? Wanneer ben je “te jong” om iets belangrijks te zeggen over de wereld?
We zouden beter af zijn als we minder naar getallen keken en meer naar mensen. Leeftijd als concept is misschien handig voor administraties en verjaardagskaarten, maar het vertelt ons bitter weinig over wie iemand is, wat iemand kan, of wat iemand nodig heeft. In plaats van elkaar te meten aan het aantal kaarsjes op de taart, zouden we kunnen kijken naar levenservaring, nieuwsgierigheid, veerkracht, openheid, wijsheid.
Leeftijd is bedacht. Leven is echt. En die twee lopen lang niet altijd synchroon.