Wie niet werkt verliest zijn bestaansrecht
We praten er zelden over, maar het systeem waarin wij leven is oeroud. Eeuwen geleden is de afspraak gemaakt: je werkt, je krijgt geld, en met dat geld koop je wat je nodig hebt om te overleven. Klinkt simpel, maar het is een constructie die in wezen niet veel verschilt van dwangarbeid. Het verschil zit vooral in de verpakking. Tegenwoordig heet het een “baan” of een “carrière”, en niet langer “slavernij”.
De illusie van keuze
In theorie is werken een keuze. Niemand houdt je tegen om te stoppen. Maar wat gebeurt er als je dat doet? Dan heb je geen inkomen, geen dak boven je hoofd, geen eten. Je kunt proberen “terug naar de natuur” te gaan, een tentje opzetten in het bos en leven van de jacht....., maar dat mag niet. Je mag niet zomaar grond gebruiken die “van iemand” is, en jagen zonder vergunning is strafbaar. Kortom: het pad uit het systeem is hermetisch afgesloten.
Het moderne juk
Dit maakt dat werken voor geld geen vrije keuze is, maar een plicht die door wetten, regels en eigendomsstructuren wordt afgedwongen. Je MOET meedoen. Je moet hard werken, je moet voldoen aan verwachtingen, je moet presteren omdat het alternatief simpelweg verboden is.
We leven in een samenleving waarin alles draait om arbeid en inkomen. Zelfs je waardigheid en sociale status hangen ervan af. Het is een subtiele, onzichtbare vorm van slavernij: je ketenen zijn niet van ijzer, maar van economische noodzaak.
Tijd voor een nieuwe visie
De wereld is veranderd. Technologie, automatisering en kunstmatige intelligentie maken het mogelijk om goederen en diensten te produceren zonder dat iedereen dag in dag uit hoeft te ploeteren. Toch blijven we vasthouden aan een systeem dat doet alsof arbeid altijd schaars en noodzakelijk is.
Waarom? Misschien omdat dit systeem macht in stand houdt. Want wie afhankelijk is van zijn loon, is afhankelijk van degenen die dat loon betalen en dus makkelijker te controleren.
Vrijheid als recht, niet als luxe
Echte vrijheid betekent dat je kunt kiezen hoe je je leven invult, zonder angst om te verhongeren of op straat te belanden. Dat vraagt om een samenleving die het bestaansrecht van mensen loskoppelt van hun economische productiviteit.
Werken zou een mogelijkheid moeten zijn, geen verplichting. Een manier om bij te dragen, te creëren, te groeien, niet de voorwaarde om simpelweg te mogen bestaan.
Misschien is het tijd dat we onszelf een ongemakkelijke vraag stellen: zijn wij werkelijk vrij, of hebben we ons alleen maar neergelegd bij een systeem dat onze dwangarbeid netjes heeft verpakt als “normaal leven”?