Incassobureaus: wanneer winst boven menselijkheid gaat
Er is een groeiende groep mensen in Nederland die niet in de schulden belandt door onwil of onverantwoordelijkheid, maar simpelweg door pech, ziekte, ontslag of stijgende kosten waar geen mens tegenop kan. En juist deze kwetsbare groep komt vaak in aanraking met een van de kille gezichten van ons financiële systeem: het incassobureau.
Wat ooit bedoeld was als een noodzakelijk middel om openstaande rekeningen te innen, is in veel gevallen verworden tot een industrie van angst, druk en uitbuiting. Mensen die al geen geld hebben, worden geconfronteerd met torenhoge aanmaningskosten, rente en administratiekosten die zich als een sneeuwbal opstapelen. Een gemiste betaling van honderd euro kan binnen enkele maanden uitgroeien tot een bedrag dat drie of vier keer zo hoog is..., niet omdat er iets geleverd wordt, maar omdat men er winst uit wil slaan.
De medewerkers van zulke bureaus tonen zelden begrip. Ze spreken in standaardzinnen, zonder empathie, zonder oog voor de menselijke kant van het verhaal. Ze dreigen, intimideren en verschuilen zich achter ‘het systeem’. Hun werk is koud en onpersoonlijk, gedreven door targets en commissies, niet door rechtvaardigheid of medemenselijkheid. De ironie is dat zij die zogenaamd voor orde en betaling zorgen, maar in werkelijkheid zijn het mensen die psychisch niet goed in elkaar zitten omdat ze vergeten zijn wat menselijkheid betekent. Erger nog: Deze mensen accepteren een salaris om hun medemensen aan de verdoemenis te helpen. Een soort van premiejagers die nietsontziend mensen met de grond gelijk maken en 's avonds rustig gaan slapen alsof het de normaalste zaak is om mensen kapot te maken. En dat is een zeer kwalijke ontwikkeling.
Wie zonder geweten geld probeert te innen van mensen die niets meer hebben, begeeft zich op het randje van misdadig gedrag. Zulke praktijken zouden niet beloond, maar juist gecorrigeerd moeten worden. Misschien zouden sommige incassomedewerkers beter af zijn onder begeleiding van de reclassering, niet vanwege hun financiën, maar om iets te leren over begrip, respect en menselijkheid.
Het incassosysteem, zoals het nu functioneert, werkt niet als een rechtvaardig vangnet, maar als een valkuil. Zolang winst belangrijker blijft dan de mens achter de schuld, zullen we mensen blijven verpletteren die juist hulp nodig hebben.
Het is tijd om opnieuw te kijken naar hoe we met schulden omgaan. Niet met spreadsheets, maar met hart en geweten. Want een samenleving die mensen straft omdat ze arm zijn, verliest uiteindelijk haar eigen beschaving.