Geen geld, geen problemen?
Stel je voor: je loopt een supermarkt binnen, pakt wat je nodig hebt – of gewoon wat je wilt – en loopt weer naar buiten. Geen kassa’s, geen pinpas, geen bonnetjes. Niet omdat je iets hebt gestolen, maar omdat alles gratis is. In deze wereld bestaan geen prijzen, geen lonen, geen rekeningen. Robots en kunstmatige intelligentie produceren alles wat we nodig hebben: voedsel, kleding, huizen, energie, zelfs medische zorg. Het verdienmodel zoals we het kennen is verdwenen.
Hoe ziet dat er concreet uit?
Voedsel:
Verticale boerderijen vol automatische robots produceren dag en nacht gewassen. Drones bezorgen je maaltijd binnen enkele minuten. Vers, biologisch, en gratis.
Wonen:
3D-printers bouwen huizen in dagen, zonder menselijke hand. Een luxe villa is niet duurder dan een studio, want er is geen prijs meer.
Zorg:
AI-gedreven ziekenhuizen diagnosticeren ziektes razendsnel. Robots voeren operaties uit met een precisie die geen mens kan evenaren. Medicijnen? Allemaal kosteloos beschikbaar.
Energie:
Zonne- en kernfusie-installaties, volledig gerund door AI, voorzien iedereen van onbeperkte stroom. Rekeningen bestaan niet meer.
Schaarste:
De basis van onze economie verdwijnt. Als alles overvloedig beschikbaar is, stort het idee van geld in.
Criminaliteit en hebzucht verdwijnen
Waarom zou je inbreken als iedereen alles kan krijgen? Waarom stelen als niets een prijs heeft? Criminaliteit die voortkomt uit armoede en ongelijkheid zal grotendeels verdwijnen. Hebzucht, dat eeuwenlang samenhing met bezit, verliest zijn functie. Status wordt niet meer gemeten in vermogen, maar misschien in kennis, empathie of creativiteit.
Maar… wat doet dit met ons?
Nu komt het grote vraagstuk: wie zijn wij als we niet meer hoeven te werken?
Werk is vandaag niet alleen een bron van inkomen, maar ook van identiteit. Het antwoord op “Wat doe je?” bepaalt hoe mensen je zien en hoe jij jezelf ziet. Als die vraag niet meer relevant is, ontstaat een leegte. We krijgen alle vrijheid, maar vrijheid kan beklemmend zijn. Want als je niets hoeft te doen om te overleven, wat geeft je leven dan betekenis?
Misschien zullen we ons richten op kunst, wetenschap, sport, reizen. Misschien zal onze drang naar competitie zich verplaatsen naar virtuele werelden. Maar één ding is zeker: een wereld zonder geld vraagt om een nieuwe invulling van zingeving. En dat zal een derde of vierde generatie pas normaal vinden. Want ze weten niet beter.
Een mentale revolutie
Deze wereld zonder geld klinkt als een utopie en technologisch gezien is ze dichterbij dan we denken. Maar het echte gevecht is niet tegen economische systemen, maar tegen onze eigen geest. Kunnen we loslaten dat waarde gelijkstaat aan geld? Kunnen we leren dat overvloed niet leidt tot gemakzucht, maar tot creativiteit en verbinding?
Misschien is de ultieme vraag niet: “Hoe maken we alles gratis?”, maar “Hoe zorgen we dat we in een wereld zonder geld nog steeds mensen blijven?”